NASZ ŻŁOBEK
PIERWSZE DNI W ŻŁOBKU
Pójście dziecka do żłobka wiąże się z rozstaniem z ukochanymi rodzicami, opiekunami, znanymi pomieszczeniami, zabawkami oraz rytmem dnia.
Dziecko wchodzi w nowe otoczenie, pełne nieznanych osób, zabawek, sprzętów. Wywołuje to w dziecku zdziwienie i zaciekawienie, ale także budzi lęk. Z tych względów jest to dla Malucha trudne doświadczenie, które powoduje zachwianie poczucia bezpieczeństwa.
Zanim dziecko przystosuje się do nowych warunków, przechodzi okres adaptacji, który może trwać zazwyczaj od dwóch tygodni do nawet trzech miesięcy.
Zmiany zachowania dziecka, które MOGĄ pojawić się w okresie adaptacji:
– zaburzenia snu (zrywanie się, płacz, trudności podczas zasypiania, lęki nocne)
– wymioty, brak apetytu, odmowa przyjmowania posiłków na terenie żłobka
– może powrócić moczenie się dzienne i nocne
– mogą pojawić się lęki, niepokój
– dziecko może przejawiać agresję, negatywizm
– dziecko może nie odzywać się podczas przebywania w żłobku
– dziecko może w ogóle nie bawić się w żłobku, nadrabiając to nadmierną aktywnością w domu
– płacz i niepokój podczas rozstawania się z rodzicami bądź opiekunami
Okres przystosowania jest trudny nie tylko dla dziecka, ale także dla rodziców. Najważniejsze, to nie przenosić swoich emocji na dziecko. Wasz Maluch, bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, potrzebuje Waszego zainteresowania i czasu.
Dziecko może być pobudzone, płaczliwe, zaborcze, zazdrosne o każdą chwilę spędzoną z Wami. W ten sposób trudności związane z nową sytuacją dziecko odreagowuje w domu, przy kochających rodzicach, w bezpiecznych warunkach.
Jak zmniejszyć stres dziecka w okresie adaptacji w żłobku?
Jeśli dziecko jest starsze (ma 1,5 roku lub więcej), przed pójściem do żłobka wytłumaczcie mu powody rozłąki i uprzedźcie, czego może się spodziewać. Nie koloryzujcie, nie przedstawiajcie żłobka jako krainy szczęśliwości – trzymajcie się rzeczywistości. Powiedzcie, że będą tam nowi koledzy i koleżanki, dużo zabawek, ale trzeba będzie zostać bez rodziców.
1. Nie zostawiajcie dziecka w żłobku od razu na cały dzień. Zacznijcie od dwóch godzin, stopniowo wydłużając ten czas.
2. Przez pierwsze kilka dni pozwólcie dziecku zabrać ze sobą do żłobka ulubioną maskotkę. Jednak, kiedy dziecko już się przyzwyczai, maskotka niech czeka w domu, albo ewentualnie w szafce dziecka.
3. Nie wymykajcie się ukradkiem. Zostańcie z dzieckiem chwilę w szatni, pożegnajcie się z nim czule, ale stanowczo. Podczas oddawania dziecka „cioci”, nie trzymajcie go na rękach, tylko za rękę.
4. Nigdy nie mówcie „zaraz wrócę”. Określcie, kiedy przyjdziecie po dziecko, np.: po obiedzie, po drzemce, po podwieczorku.
5. Po powrocie do domu zadbajcie, aby dziecko znalazło się w centrum Waszej uwagi. Pozwólcie Maluchowi odreagować nagromadzone emocje poprzez ulubiona zabawę. Jednocześnie starajcie się nie dostarczać mu dodatkowych, pobudzających atrakcji.
Waszemu dziecku najbardziej potrzebna jest teraz Wasza obecność, uwaga i wyrozumiałość. Zaplanujcie resztę dnia w taki sposób, aby spędzony wspólnie czas był przyjemny zarówno dla Was jak i dla Waszej pociechy.
Pamiętajcie, że dzięki zainteresowaniu, zrozumieniu i poświęceniu czasu Waszemu dziecku, znacznie szybciej i mniej boleśnie przejdzie ono okres przystosowania się do żłobka i łatwiej odnajdzie się w nowej rzeczywistości.
PRACA OPIEKUNÓW W ŻŁOBKU
Nasz żłobek oferuje dzieciom wiele ciekawych zajęć.
Plan zajęć w żłobku zakłada, że są pewne stałe elementy w ciągu dnia. Do takich punktów programu w żłobku zalicza się między innymi: pory posiłków, zabiegi higieniczne oraz leżakowanie.
Jeżeli chodzi o zajęcia to wszystkie prowadzone są w formie zabaw mających za zadanie wszechstronną edukację, dostosowane są do wieku, możliwości poznawczych i zainteresowań dziecka, a ponadto służą rozwojowi konkretnych umiejętności:
Zabawy dydaktyczne – polegają na nauce wierszyków, śpiewaniu piosenek, oglądaniu ilustracji, nazywaniu przedmiotów, opowiadaniu bajek oraz poznawaniu zwierząt i roślin, dzięki czemu kształtuje się wiedza dziecka o otaczającym go świecie.
Zabawy tematyczne – polegają na zabawach w kąciku kuchennym, zabawie lalkami, zabawie „w dom”, „w sklep” itp. i służą rozwojowi pamięci oraz mowy.
Treść tych zabaw wzbogaca wiedzę dzieci, pojawia się fabuła, odtwarzane są złożone, czasem trudne sytuacje z życia codziennego, buduje się poczucie własnej wartości u dzieci poprzez wzajemną akceptację i stosowanie pochwał, kształtuje zdolności do empatii i umiejętności zachowań społecznych, wspiera się proces usamodzielnienia się dziecka.
Zabawy ogólnorozwojowe – wspomagają one rozwój zdolności i umiejętności dzieci. Małe dzieci dzięki zabawie ćwiczą wszystkie zmysły, umiejętności językowe, mowę, koordynację wzrokowo-ruchową oraz uczą się współpracy z rówieśnikami;
Zabawy muzyczno-ruchowe – stymulują zmysły: równowagi, wzroku, słuchu i dotyku. Podczas zabawy wykorzystuje się muzykę poważną, piosenki dla najmłodszych, muzykę relaksacyjną i odgłosy przyrody.
Zabawy tego typu służą umuzykalnieniu dzieci, wykształceniu u nich poczucia rytmu i gimnastykowaniu ciała. Zabawy w takt, rytm muzyki sprzyjają również integracji dzieci w grupie. Z drugiej strony, w czasie zabaw muzyczno-ruchowych można wykorzystywać elementy metody Ruchu Rozwijającego V. Sherborne.
Podczas zajęć manualno-plastycznych wykorzystywane są różnorodne techniki m.in. malowanie dziesięcioma palcami, rysowanie świecą, rysunek węglem, pastelami, kredkami ołówkowymi, stemplowanie, prace wykonane z użyciem krepy, różnego rodzaju kasz i makaronów, zabaw z gliną, masą papierową i wiele innych.
Zajęcia rozwijają dziecięcą wyobraźnię, zdolności manualne, ekspresję plastyczna, pomagają uwierzyć we własne siły, wzmagają poczucie własnej wartości, uczą cierpliwości, pobudzają wyobraźnię i kreatywność maluchów oraz stanowią okazję do stymulowania rozwoju zdolności manualnych i usprawniania pracy małych rączek.
Podczas zajęć dzieci korzystają z rożnych technik plastycznych (plastelina, bibuła, farby, kredki, modelina, skrawki materiałów itp.), dostosowanych do ich umiejętności i wieku. Najważniejszy jest bowiem sam proces tworzenia, a nie efekt końcowy. Podczas tych zajęć dzieci poznają kolory, kształty, ćwiczą zmysł dotyku i bawią się fakturą.
Zabawy teatralne, których celem jest rozwijanie wyobraźni, wczuwanie się w emocje bohaterów, nauka rozumienia otaczającej rzeczywistości. Zabawy sceniczne stwarzają sytuacje, podczas których dziecko uczy się radzić sobie z emocjami. Podczas tego rodzaju zabaw opiekunki korzystają z pacynek, kukiełek, a także z elementów teatru cieni.
Zajęcia manipulacyjno-konstrukcyjne, celem tych zabaw jest rozwój procesów poznawczych, myślenia, spostrzegania i wyobraźni przestrzennej, rozwijanie zręczności i koordynacji ruchów, usprawnienie pracy dłoni, usprawnianie procesów myślenia i koncentracji, ćwiczenie cierpliwości i wytrwałości.
Podczas zajęć wykorzystywana jest również chusta animacyjna, która umożliwia lepsze poznanie dzieci, ułatwia wejście w grupę oraz pokonanie leku przed nową sytuacją, wyzwala radość, rozładowuje napięcia i powoduje, że dzieci są otwarte i spontaniczne. Jest to atrakcyjna forma zabawy, która daje dzieciom dużo swobody, wyzwala ich własną aktywność.
Zajęcia w żłobku dla dzieci to doskonała lekcja samodzielności. Maluch zachęcony jest do korzystania z nocnika, samodzielnego jedzenia, ubierania się, mycia rączek itp. Chodzi o to, by wspierać i rozsądnie pomagać dzieciom w doskonaleniu wykonywania czynności samoobsługowych.
PRACA LOGOPEDY W ŻŁOBKU
Rozwój różnych funkcji życiowych, w tym również mowy trwa już od poczęcia. Dziecko przechodząc przez wiele etapów opanowuje umiejętność koordynowania mięśni koniecznych do tworzenia artykułowanej mowy.
Prawidłowy rozwój mowy jest uzależniony od wielu czynników. Dlatego też zadaniem rodziców, opiekunów i logopedy jest stworzenie odpowiednich warunków do jej rozwoju.
Podejmowanie działań prewencyjnych jest jednym z najważniejszych zadań logopedy pracującego w żłobku. Profilaktyka logopedyczna to „kształtowanie prawidłowej mowy u dzieci od najwcześniejszego okresu ich życia, dbanie o właściwą stymulację w początkach rozwoju mowy tak, aby nie dopuścić do jakichkolwiek zaburzeń jej rozwoju” (E. Stecko, Z logopedią na Ty, Karków 2000).
Do podstawowych form profilaktyki logopedycznej zalicza się:
– naturalne karmienie, w czasie którego dziecko wzmacnia mięsień okrężny ust, usprawnia język, przygotowuje żuchwę do wykonywania ruchów żujących, nabywa nawyk oddychania przez nos,
– unikanie nawykowego używania smoczków uspokajających, wpływających na powstawanie wad zgryzu, nieprawidłową pracę języka i wymowę międzyzębową,
– prawidłowe układanie dziecka w czasie snu i karmienia,
– właściwe połykanie,
– prawidłowy sposób oddychania (wdech nosem, wydech ustami),
– zapobieganie chorobom i urazom uszu,
– stosowanie ćwiczeń usprawniających narządy artykulacyjne (głównie warg i języka),
– stymulacja rozwoju mowy.
Zadaniem logopedy w żłobku jest podejmowanie wyżej wymienionych działań profilaktycznych poprzez: obserwację dziecka i diagnozę rozwoju mowy, poszerzanie słownictwa czynnego i biernego, rozwijanie percepcji słuchowej oraz zachęcanie do dialogowania.
Podczas zajęć indywidualnych i grupowych dzieci zachęcane są do wykonywania ćwiczeń oddechowych i usprawniających narządy artykulacyjne oraz udziału w zabawach stymulujących rozwój poznawczy, w tym mowy.
Treści z zakresu profilaktyki logopedycznej są również rozpowszechniane wśród rodziców poprzez warsztaty logopedyczne oraz liczne konsultacje indywidualne.
PRACA PSYCHOLOGA W ŻŁOBKU
Zajęcia z psychologiem w żłobku mają na celu zarówno wstępną ocenę rozwoju dzieci jak i stymulowanie tego rozwoju na płaszczyznach, na których dziecko najbardziej tego potrzebuje.
W pracy psychologa wykorzystywane są elementy różnych metod (również terapeutycznych), których stosowanie jest korzystne dla maluszków, oto najciekawsze z nich.:
-elementy metody integracji sensorycznej – ćwiczenia mające na celu rozwijanie u dzieci percepcji wszystkich zmysłów; usprawnianie procesu przepływu informacji o bodźcach z receptora sensorycznego (dłonie i stopy-skóra, węch, smak, wzrok, słuch, położenie ciała i jego czucie) do mózgu; odpowiednie stymulowanie sensoryczne dzieci ma na celu zwiększenie u nich świadomości własnego ciała.
W zabawach wykorzystywane są przeróżne sprzęty terapeutyczne jak hamaki, huśtawki i równoważnie pomagające maluchom ćwiczyć zmysł równowagi, ścieżki, kładki i dywany sensoryczne stymulujące stopy dziecka, tak by każdy jego krok był bardziej pewny, materace i ogromne piłki sensoryczne do masażyków całego ciała stymulujące u dzieci propriocepcję (zmysł czucia własnego ciała), woreczki, gniotki, układanki, makatki, piłeczki i masy sensoryczne mające na celu stymulację dłoni maluszków tak by chwytały one pewniej i były jeszcze sprawniejsze manualnie, wizualizacje z rzutników, przeźrocza i teatrzyki cieni mające na celu usprawnić wzrok podopiecznych i dostarczyć ich oczom odpowiedniej stymulacji,
-elementy metody stymulacji polisensorycznej – metoda zapoznawania dzieci ze światem poprzez zabawę i prezentowanie materiałów w sposób przystępny i aktywizujący wszystkie zmysły,
-elementy metody Snoezelen – wykorzystanie podczas zajęć z dziećmi sprzętów terapeutycznych znanych jako wyposażenie Sal Doświadczania Świata – kolumna wodna, światłowody terapeutyczne, projektor świetlny Mathmos, wprowadzanie bodźców zapachowych (nawilżacz powietrza z olejkiem eterycznym). Dzieci podczas zabaw prowadzonych tą metodą swobodnie i w bezpieczny sposób odkrywają swoiste składowe otaczającego je świata, są sprawcze i decydują o swojej aktywności, wyciszają się i czerpią czystą radość z zabawy,
-elementy chromoterapii – wykorzystywanie podczas zabaw z maluszkami koloroterapii – ekspozycja kolorów w sposób przystępny i zachęcający do zajęć, swoiste „zanurzenie” w kolorze dzięki właściwości sprzętów emitujących przyjazne, kolorowe światło; chromoterapia spełnia wiele celów terapeutycznych poprzez działanie konkretnych barw (niebieski, biały i zielony kolor działają wyciszająco, kolory ciepłe jak czerwień, pomarańcz aktywizują i pobudzają do działania, żółty kolor nastraja pozytywnie i sprzyja relaksacji),
– elementy bajkoterapii i dramy – wprowadzanie dzieci w świat przyjaznych bajek i opowieści podczas których celem terapeutycznym jest przybliżenie dzieciom zjawiska przyczyny i skutku, naturalnych konsekwencji działań oraz rozwiązywania problemów dnia codziennego.
Poznając terapeutyczne historie dziecko oswaja się z różnymi sytuacjami społecznymi w których może się znaleźć, minimalizuje lęk i nabiera pewności siebie oraz czerpie radość z zabawy także prezentując swoją wizję historii w postaci prostej dramy (jak teatrzyk pacynkowy, przedstawienia).
Zabawy takie stymulują u dzieci ważny komponent jakim jest inteligencja emocjonalna, maluchy mają okazję wkroczyć w świat relacji społecznych w sposób bezpieczny i dający im satysfakcję z własnej sprawczości.
Rola psychologa w żłobku to także szeroko pojęta współpraca z rodzicami maluszków:
– Konsultacje psychologiczne z rodzicami dzieci są dostępne dla wszystkich zainteresowanych, specjalista udziela wówczas wyczerpujących informacji na temat rozwoju i funkcjonowania społecznego podopiecznych, stara się odpowiadać na nurtujące rodziców pytania, udziela wskazówek dotyczących stymulacji i wspomagania rozwoju dzieci,
-Warsztaty psychologiczne dla rodziców dzieci, w których często mogą uczestniczyć także ze swoimi maluchami, są formą wesołej zabawy podczas której specjalista przekazuje w przystępny sposób swoją wiedzę i przybliża terapeutyczne metody pracy z podopiecznymi,
-Zebrania z udziałem psychologa podczas których przekazywane są informacje na temat metod pracy specjalisty z dziećmi jak i informacje i wskazówki mogące pomóc rodzicom dzieci np. podczas pierwszych dni w żłobku – adaptacja malucha na grupę żłobkową.
